Het is maar matig gesteld met het leesniveau van vmbo’ers
Het is maar matig gesteld met het leesniveau van vmbo’ers b/k en in het praktijkonderwijs, aldus de onderwijsinspectie.
https://nos.nl/l/2545025
Als docent in het vmbo kan ik dit zeker beamen. Na ruim twintig jaar werken in het onderwijs merk ik zeker dat het niveau naar beneden gaat. Ik heb nu echt leerlingen die amper een zin vloeiend kunnen lezen.
Op de school waar ik werk zijn hier inmiddels maatregelen in genomen. Zo is er een vast leesuur bij Nederlands, hebben we allemaal mooie nieuwe boeken en wordt er ook ingezet op lezen bij de andere vakken.
Uit de leesmonitor blijkt dat de laatste jaren leerlingen vanaf groep 6 al minder gaan lezen, vervolgens lezen ze in klas 1 nog best wel eens een boek, vanaf klas 2 is dit echt significant minder.
Mijn mening: bij het vak Nederlands op de middelbare school moet het echt lezen van (jeugd)literatuur een centrale plek in nemen, en er moet minder geoefend worden met leesstrategieen / begrijpend lezen / signaalwoorden etc. Dat kun je namelijk in korte tijd leren als je inhoudelijk al een sterke lezer en schrijver bent, en voordat je een sterke lezer en schrijver bent, levert het eigenlijk weinig op. Volgens mij is dat ook wel de trend (op de basisschool wel in ieder geval).
In landen waar het lezen beter gaat worden er veel meer boeken klassikaal gelezen en besproken. Dan is lezen inderdaad niet altijd leuk, en dat hoeft ook niet, maar wordt het wel begeleid, en het boek wordt uitgelegd en "levend" gemaakt door de docent. Voor vrije leesuurtjes (en die zijn ook heel waardevol want thuis gebeurt het gewoon lang niet altijd!) moeten kinderen vrij kunnen kiezen voor iets wat ze leuk vinden en past bij hun belevingswereld. Iets wat ze zonder begeleiding van een volwassene kunnen begrijpen en duiden. Literatuuronderwijs staat daar dus eigenlijk los van.
Ik denk eigenlijk dat het onderwijs maar een fractie kan herstellen van de vrije val waar we met zijn allen in zijn gekomen. Juist omdat het hier in Nederlands allemaal zo laissez-faire gaat, wordt er nergens meer gelezen. Die uren buiten school zijn met een leesuurtje ten koste van al het andere nuttige dat er anders in de les gedaan zou zijn, gewoon niet op te lossen.
Ik denk ook dat het in landen waar het beter gaat dan hier, óók niet goed gaat, maar dat het proces wat langzamer gaat, juist omdat het er buiten school wat strenger aan toe gaat.
OnherkenbaarAnoniem schreef op 19-11-2024 om 14:50:
[..]
Of de opdracht ook wat voor gaat stellen weet ik niet, pas mocht hij een schrijftoets maken op de laptop en er werd geadviseerd om een woordenboek site paraat te hebben en ook chatGPT mocht worden gebruikt. Nu moest hij dus voor de volgende opdracht Macbeth lezen/kennen/voorbereiden. Geen idee wat er van hem verwacht gaat worden hij zit sinds het weekend elke avond te lezen in Macbeth. Morgen weet ik meer hoop ik.
Gisteravond nog even met zoon gepraat over Macbeth toen hij weer ijverig zat te lezen. Gevraagd of dat voor Engels was of voor een ander vak. Hij doet een opleiding om podium en evenementen technicus te worden. Hij moet licht en geluidsontwerpen maken voor "een uitvoering van Macbeth". Die Macbeth gaat denk ik niet echt uitgevoerd worden maar hij moet bedenken hoe je dat uitlicht, wanneer het geluid harder of zachter moet. Hij legde het als volgt uit:
Om dat te kunnen bedenken moet ik wel weten wat Macbeth voor verhaal is. Je moet het zo zien: als opa solo moet zingen in het kerkkoor krijgt hij de microfoon. De rest van het koor, dat de refreinen meezingt, hoor je dan zachter. Ik moet weten hoe hoe het verhaal gaat en wie wanneer een spot moet krijgen en wie hard roept of gewoon praat Snap je?
Ik lees zelf eigenlijk ook nog maar zelden een boek. Voor mijn werk lees en schrijf ik wel veel in zowel Nederlands als Engels (rapporten, aantekeningen, wetenschappelijke papers, notulen, e-mails, etc). Als kind heb ik wel altijd veel genoten van boeken lezen. Hopelijk mijn zoontje later ook, dat plezier gun ik hem ook wel.
Door dit topic realiseer ik mij dat het wel een goed idee is om de komende tijd zelf ook weer structureel wat meer boeken te gaan lezen. Want inderdaad.. waarom zou mijn zoontje wel een boek lezen terwijl papa en mama op hun mobiel bezig zijn...
Momenteel vindt mijn zoontje (1,5j) boekjes in elk geval erg leuk, hij pakt ze meerdere keren per dag uit de kast en sleept ze naar ons toe om samen door te bladeren. Nu we net zijn verhuisd heb ik ook een boekenplank voor hem gemaakt waar hij zelf bij kan ipv dat ze lagen op een plek waar hij zelf niet bij kon.
Elke 2-3 weken ga ik met hem naar de bieb om weer nieuwe boekjes uit te zoeken. Echt verhalen voorlezen zijn het nog niet, vooral wat korte zinnetjes en benoemen wat er bij de plaatjes staat. Maar dat komt vast vanzelf.
Schommelstoel schreef op 19-11-2024 om 08:59:
https://www.aob.nl/actueel/artikelen/leesonderwijs-op-de-schop-soms-moet-je-moedig-zijn/
Dank je wel voor het delen, interessant artikel. Ik ben het helemaal eens met haar idee van meer leestijd, geen starre, ingewikkelde en deprimerende Begrijpend Lezen methodes en als leerkracht het goede voorbeeld geven. Wat ik wel lastig vindt is dit stukje:
“Keur eerst het boekenaanbod op school. Geen ‘populaire’ boeken van youtube’ers en boeken met weinig woorden, veel plaatjes of onderbroekenlol. Je hoeft geen neerlandicus te zijn om die selectie te maken. Heel snel zie je verschillen in zinsstructuren, rijkere taal of het aantal woorden per bladzijde. Populaire boeken zoals Het leven van een loser of Kapitein Onderbroek zijn niet te vergelijken met werken van Tonke Dragt of Astrid Lindgren.
Ik probeer (als ouder) al heel veel jaar mijn kinderen aan het lezen te krijgen. En hoe ik dat ook doe (goede voorbeeld geven, verleiden, leestijd instellen, veel voorlezen, luisterboeken, etc), zo'n boek van Tonke Dragt of Astrid Lindgren lezen ze thuis helaas gewoon echt niet zelf. Dat soort boeken voorgelezen krijgen willen ze wel en doen we dan ook. Zelfs nog bij de oudste nog die inmiddels op de middelbare school zit. Maar hoe krijg je het als ouder voor elkaar om ze dit type boeken te laten lezen als ze dat echt niet willen? Mijn kinderen lezen enkel strips, tijdschriften, Leven van een Loser en de Waanzinnige Boomhut. Precies dus die boeken die deze juf minderwaardig vindt en in de vuilniszak gegooid heeft. Maar ik ben al blij dat ze dat lezen en heb dat liever dan het alternatief: helemaal niks lezen. Afdwingen om kwaliteitsboeken te lezen en die door hun strot duwen lijkt me averechts werken. Het huidige inzicht is toch ook dat leesplezier het allerbelangrijkste is?
Hoe kijken jullie aan naar de vraag of je alleen kwaliteitsboeken zou moeten aanbieden - en hoe je het dan voor elkaar krijgt dat ze die echt lezen - of het juist helemaal vrij zou moeten laten? Of kwaliteitsboeken op school en vrije keus thuis?
Ik ben vooral verbaasd over dat vertaalde jeugdboeken niet goed zouden zijn. Enig idee wat de achterliggende gedachte daarvan is.
Zusterclivia schreef op 20-11-2024 om 14:52:
Ik ben vooral verbaasd over dat vertaalde jeugdboeken niet goed zouden zijn. Enig idee wat de achterliggende gedachte daarvan is.
Niet gebaseerd op feiten of onderzoeken maar mijn eigen idee:
Vroeger werden de boeken van Enid Blyton, Astrid Lindgren en Roald Dahl vertaald door een mens. Zinnen liepen goed en het verhaal klopte.
Al jaren worden boeken vertaald met hulp van vertaalprogramma's waardoor je soms raar opgebouwde zinnen leest of dingen die niet kloppen.
Ik las altijd graag boeken van Patricia Cornwell in het Nederlands. En aantal jaar geleden stond er in het colofon niet meer de vaste vertaler vermeld maar een andere naam en bij ieder nieuw boek een andere naam. Er zaten storende fouten in die echt opvielen.
De ergste fout die ik ooit tegenkwam in een vertaald boek was deze:
De peuter in de wandelwagen ging rechtop zitten, wees voor zich uit en jengelde: Parkeren, parkeren.
Toen ik de zin terugvertaalde in het Engels kwam er te staan:
The toddler in the strawler sat upright and whined: To park, to park
De correcte vertaling had moeten zijn:
De peuter in de wandelwagen ging rechtop zitten, wees voor zich uit en jengelde: Naar Park, naar park.
Misschien dat men bang is voor dit soort fouten in boeken en vertalingen daarom niet goed vinden voor kinderen. Ik denk dan: dan help ik het kind even op weg als het de zin niet snapt.... kleine moeite.
Nu met AI worden vertalingen al beter dus misschien is dat over een paar jaar geen issue meer.
Side note:
Na 3 slechte vertalingen mailde ik de uitgever met de vraag hoe dat nou kon dat er zulke slechte vertalingen in boeken terecht kwamen of ze niet werden gecontroleerd. Dat werden ze wel was het antwoord en ik kreeg een nieuw boek als ik mijn adres doorgaf. Toen het boek kwam zat daar een briefje bij met de vraag of ik als ik nog fouten tegenkwam dit wilde noteren en doorgeven, zodat dat bij een nieuwe druk aangepast kon worden. Boek had ook weer meerdere storende fouten. Ik heb ze niet doorgegeven ik ben niet de "gratis" corrector van de uitgeverij.
Zusterclivia schreef op 20-11-2024 om 14:52:
Ik ben vooral verbaasd over dat vertaalde jeugdboeken niet goed zouden zijn. Enig idee wat de achterliggende gedachte daarvan is.
Inderdaad. Ik vind boeken Roald Dahl of David Walliams helemaal prima. En de Grijze Jager serie of Harry Potter is misschien niet literair, maar als ze daarbij de smaak te pakken krijgen en alle dikke delen lezen dan maken ze heel veel prima leeskilometers!
Volgens mij komt het weren van vertalingen door het idee dat boeken lezen zowel voor de leesvaardigheid is alsook voor de literaire ontwikkeling. En dat je dan de Nederlandse Canon wel moet kennen, als een soort kunstgeschiedenis.
Ik denk zelf dat je het meer los zou moeten koppelen als je de leesvaardigheid op wil krikken. Uiteraard kun je boeken van Annie M.G. Schmidt en Jan Terlouw aanbieden. Maar doe dat dan omdat het fijne en meeslepende boeken zijn en accepteer ook als een kind liever Harry Potter, Grijze Jager of de Waanzinnige Boomhut leest. Dat ze lezen is in mijn ogen belangrijker dan dat ze weten wie Paul Biegel en Thea Beckman zijn.
Nicole123 schreef op 20-11-2024 om 14:51:
[..]
Dank je wel voor het delen, interessant artikel. Ik ben het helemaal eens met haar idee van meer leestijd, geen starre, ingewikkelde en deprimerende Begrijpend Lezen methodes en als leerkracht het goede voorbeeld geven. Wat ik wel lastig vindt is dit stukje:
“Keur eerst het boekenaanbod op school. Geen ‘populaire’ boeken van youtube’ers en boeken met weinig woorden, veel plaatjes of onderbroekenlol. Je hoeft geen neerlandicus te zijn om die selectie te maken. Heel snel zie je verschillen in zinsstructuren, rijkere taal of het aantal woorden per bladzijde. Populaire boeken zoals Het leven van een loser of Kapitein Onderbroek zijn niet te vergelijken met werken van Tonke Dragt of Astrid Lindgren.
Ik probeer (als ouder) al heel veel jaar mijn kinderen aan het lezen te krijgen. En hoe ik dat ook doe (goede voorbeeld geven, verleiden, leestijd instellen, veel voorlezen, luisterboeken, etc), zo'n boek van Tonke Dragt of Astrid Lindgren lezen ze thuis helaas gewoon echt niet zelf. Dat soort boeken voorgelezen krijgen willen ze wel en doen we dan ook. Zelfs nog bij de oudste nog die inmiddels op de middelbare school zit. Maar hoe krijg je het als ouder voor elkaar om ze dit type boeken te laten lezen als ze dat echt niet willen? Mijn kinderen lezen enkel strips, tijdschriften, Leven van een Loser en de Waanzinnige Boomhut. Precies dus die boeken die deze juf minderwaardig vindt en in de vuilniszak gegooid heeft. Maar ik ben al blij dat ze dat lezen en heb dat liever dan het alternatief: helemaal niks lezen. Afdwingen om kwaliteitsboeken te lezen en die door hun strot duwen lijkt me averechts werken. Het huidige inzicht is toch ook dat leesplezier het allerbelangrijkste is?Hoe kijken jullie aan naar de vraag of je alleen kwaliteitsboeken zou moeten aanbieden - en hoe je het dan voor elkaar krijgt dat ze die echt lezen - of het juist helemaal vrij zou moeten laten? Of kwaliteitsboeken op school en vrije keus thuis?
Er zit natuurlijk een groot gat tussen Waanzinnige Boomhut en Astrid Lindgren / Tonke Dragt, en er zit ook veel tussenin. Tonke Dragt en Astrid Lindgren zijn geweldige klassiekers, maar ook "ouderwetse" boeken - het is echt een bepaald type kind dat daarvoor kiest, en dat hoeven ze niet allemaal te zijn. Maar je hebt ook heel veel leuke series zoals Mees Kees, Juf Braaksel, School van de Magische Dieren, Grijze Jager etc - boeken die geen griffel zouden winnen, maar die voor kinderen wel echt leuk en toegankelijk zijn.
Als je kinderen alleen strips en plaatjesboeken laat lezen op school, wennen ze nooit aan bladzijden vol tekst. Dan blijft dat afschrikken. En dat wil je niet, want in het vervolgonderwijs moeten ze daar wel aan gewend zijn, anders kunnen ze nooit effectief meekomen met de zaakvakken.
Kinderen mogen zeker strips en graphic novels lezen, thuis natuurlijk helemaal, en dat is geen weggegooide tijd! Maar op school moet er wel breder gelezen worden, en ook kwaliteitsboeken gepakt worden. Wij hebben dus wel graphic novels, vooral voor echt moeilijke lezers. De rest mag er af en toe een pakken, maar daar letten we wel op.
Zusterclivia schreef op 20-11-2024 om 14:52:
Ik ben vooral verbaasd over dat vertaalde jeugdboeken niet goed zouden zijn. Enig idee wat de achterliggende gedachte daarvan is.
Hm, ik denk voor een deel omdat we in veel van onze cultuurelementen naar het buitenland kijken, maar dat we niet mogen vergeten dat er in Nederland ontzettend goed en veel aanbod is.
Maar als kinderen liever 'Harry Potter' willen lezen dan het zoveelste boek van een Nederlandse vlogger die nu ook een kinderboek gaat maken, dan zou ik dat helemaal prima vinden...
Dat vertalingen niet zouden mogen heb ik trouwens nooit gehoord, alleen in de context van de leeslijst in de bovenbouw van de middelbare school (omdat deze boeken gelezen worden in de context van de Nederlandse literatuurgeschiedenis). Op de basisschool maken we dat onderscheid niet.
Nicole123 schreef op 20-11-2024 om 14:51:Hoe kijken jullie aan naar de vraag of je alleen kwaliteitsboeken zou moeten aanbieden - en hoe je het dan voor elkaar krijgt dat ze die echt lezen - of het juist helemaal vrij zou moeten laten? Of kwaliteitsboeken op school en vrije keus thuis?
Ik denk dat je met het enkel aanbieden van Literatuur op school, de kinderen tekort doet waar thuis geen goede leesomgeving is. Zij kunnen dan niet instappen met Leven van een Loser, Donald Duck of de Waanzinnige Boomhut, want de ouders kunnen of willen geen boeken aanbieden. En moeten dus meteen 'zonder zijwieltjes' gaan lezen.
Ik zie wel dat sommige leerkrachten coachen: goh, heb je nou alwéér een Loser? Ik denk dat boek X of Y ook wel bij jou past. Maar dat vraagt van de leerkracht wel uitgebreidere kennis over jeugdboeken. Het is voor de leerkracht denk ik ook fijn om iets uit de schoolbieb te kunnen pakken en te weten dat iemand al heeft nagedacht over de tekst / kwaliteit van het boek.
Mijn dochters mogen alles lezen. Ik geniet zelf ook van Bob Popcorn en de Neehoorn bijvoorbeeld. De afwisseling is wat telt. Nu worden er boeken gelezen over een paardenboederij. Lastiger geschreven dus ze moet meer moeite doen maar qua verhaal stelt het weinig voor. Geef mij Bob dan maar 
Mevrouw75 schreef op 20-11-2024 om 13:32:
[..]
Ik vraag me dan ook af: ook aanvullend: het is een noodgreep, zo’n leesuur (waar je inderdaad alleen maar leest wat je leuk vindt), maar gaat wel ten koste van lestijd.
Vind men het ook ok als er bij wiskunde een rekenuur komt (ten koste van lestijd dus) waarin leerlingen álles mogen, als het maar vagig rekenen is? Dus lekker een lesuurtje sudokuutjes doen (niveau maakt niet uit, ook die groep 3 sudokuutjes), of eindeloos 1+1 =2, of van die punt tot punt dingetjes, want cijfers moeten leuk zijn!
Dat vind ik eigenlijk wel een sterk argument. Bij geen enkel ander vak gaat het erover of de stof wel leuk genoeg is. Ik denk dat de gedachte erachter is dat kinderen dan zoiets hebben van, hé, zo'n papieren ding is best oké. Ga ik thuis ook eens doen...
En idealiter gaat een kind dan thuis wat-dan-ook lezen, en wordt er na een poosje in de klas steeds meer aandacht besteed aan boeken van hoge(re) kwaliteit. Met de hoop dat de vaardigheid op school aangeleerd wordt, en kinderen thuis gaan oefenen om de vaardigheid bij te houden.
Maar, wat je nodig hebt qua rekenen houd je in het dagelijks leven automatisch 'bij'. En als het ingewikkeld wordt, heb je hypotheekadviseurs, accountants, enzovoort.
Met lezen wordt het ingewikkeld als je een brief van de gemeente, het CBR, het ziekenhuis enzovoort krijgt. En die moeten volwassenen ook zelf kunnen tackelen.
Bob popcorn is toch fantastisch!
Dochter van 9 verslind ze, het is het enige boek wat ze al meerdere keren gelezen heeft, en dan alle delen die er zijn.