Boeken versimpeld, wáárom?
Laatst zag ik bij het Kruidvat een goedkope nieuwe uitgave liggen van een oud jeugdboek, Geheim Verzet. Op zich bepaald geen grote literatuur, maar als kind hield ik er wel van.
Maar dit bleek een “bewerkte” versie te zijn waarbij de tekst kennelijk niet alleen gemoderniseerd moest, maar ook ingekort en versimpeld. Waardeloos!
Een plan dat “buitengewoon dom, buitengewoon eerlijk of buitengewoon geraffineerd, maar buitengewoon was het” was, is nu “erg dom, erg slim, of erg eerlijk”. En de pointe is geschrapt.
En zo nog een hele rits voorbeelden. Als het nou bedoeld was voor laaggeletterden of zo zou ik het snappen, maar dat staat het niet bij. Het wordt verkocht alsof het het originele boek is en in heeeeel kleine letters in het colofon staat dat de tekst “bewerkt” is.
Ik vind het een aanfluiting. Is dit gebruikelijk tegenwoordig, en zijn jullie dit ook wel eens tegengekomen?
Ginevra schreef op 08-08-2021 om 15:03:
[..]
Niks win win.
Die 12-jarige die geniet van leuke zinnen, grappige woordspelingen of ritme in de zin die weet vaak niet “dat hij met de taalvorm bezig is”. Dat gaat gewoon spelenderwijs in een moeite door met het verhaal.
Denk je dat dit boek uit 1964 het enige boek is met (in jouw ogen) mooi taalgebruik.
Ik ben blij dat er tegenwoordig voor elke lezer wat te vinden is. Ook voor de tiener die wel geïnteresseerd is in taal. Een van de belangrijkste factoren daarvoor is een stimulerende omgeving waarin gepraat wordt over fictie.
Tja, van mij mag je blij zijn met het huidige leesbeleid.
Persoonlijk heb ik niet het idee dat het erg succesvol is. Niet qua leesvaardigheid van jongeren, noch qua leesplezier.
Komt ook door sociale media/telefoongebruik. Dat zie ik ook bij mijn eigen jonge pubers, die wel degelijk (veel) van lezen houden. Toch is de roep van de telefoon vaak sterker dan die van het boek of de e-reader. Momenteel kan ik nog tegen ze zeggen: leg die telefoon even weg en ga nu even iets anders doen, je hebt nog een leuk boek liggen. Maar hoe dat over een paar jaar zal gaan?
M.i. is het soms juist goed om iets aan kinderen voor te lezen van jaren geleden. Juist omdat ze dan dingen, zover van toepassing, beter in de context kunnen plaatsen. Ofwel het gaat meer leven.
Zo vond ik het heel leuk om mijn kinderen uit Jip en Janneke voor te lezen. Gewoon omdat het leuke verhaaltjes zijn, met leuke tekeningetjes. Het meest bijzondere vond ik juist, dat ze helemaal niet door hadden dat het 'anders' was (moeder die niet werkt, een duidelijk verschil tussen Jip en Janneke enz.). Dat geeft aan, dat het kinderen helemaal niet boeit, daar niets van vinden. Maar uiteraard gaf ik bij het voorlezen wel eens iets aan in de trant van dat dat vroeger zo ging en was, maar dat we tegenwoordig vinden, dat het niet persé zo moet zijn. En ook dát vonden ze volkomen normaal.
Idris schreef op 08-08-2021 om 13:02:
[..]
Maar als je wilt dat de jeugd ook van deze boeken gaat genieten, zul je iets moeten doen.
Tieners lezen niet voor de mooie taal. De meeste tieners zijn 'belevende lezers'. Zij gaan voor het verhaal en niet voor de vorm. Zodra de vorm het leesplezier tegengaat, wordt het boek niet gelezen.
Ik vind overigens niet dat je het moet moderniseren, maar wel aanpassen naar de taalvorm die wordt gehanteerd: over het algemeen minder complexe.zinnen (minder bijzinnen) en hier en daar woorden eruithalen/vervangen die niet meer gebruikt worden. Dat betekent niet dat je ontspannen moet veranderen in chillen.
Er zijn genoeg andere boeken die makkelijker geschreven zijn of die nieuwer zijn en dus meer hedendaags taalgebruik hebben. Je hoeft niet al bestaande boeken aan te passen.
Een woord als buitengewoon zal bij de meeste 12 jarigen overigens wel bekend zijn. Je moet kinderen ook weer niet onderschatten.
Overigens vind ik wat je schrijft wel treurig. Boeken die decennia geleden geschreven zijn voor tieners zijn nu voor deze doelgroep te moeilijk. Dan is er ergens toch iets enorm fout gegaan in het leesonderwijs en leesvermogen van tieners. Dat zinnen van toen nu als te complex worden gezien is erg treurig. Je zou toch mogen hopen dat hedendaagse tieners net zo goed kunnen lezen als hun leeftijdsgenoten uit de jaren 60. Als dat niet het geval is dan moet er echt wat veranderen in het onderwijs.
Maelle schreef op 08-08-2021 om 20:05:
[..]
Er zijn genoeg andere boeken die makkelijker geschreven zijn of die nieuwer zijn en dus meer hedendaags taalgebruik hebben. Je hoeft niet al bestaande boeken aan te passen.
Geen idee waarom dit boek herschreven is. Ik kan me voorstellen dat het vanuit een historisch oogpunt goed leesvoer is. De vraag van TO is waarom boeken versimpeld worden. Waarom dit boek herschreven is, weet ik niet. Waarom het wordt gedaan, weet ik wel.
Maelle schreef op 08-08-2021 om 20:05:
[..]
Een woord als buitengewoon zal bij de meeste 12 jarigen overigens wel bekend zijn. Je moet kinderen ook weer niet onderschatten.
Ik denk dat de huidige jeugd ook prima weet wat buitengewoon betekend. Of in die context van het voorbeeld zou kunnen gebruiken.
Ik zie dat er een tekstbewerking is gedaan door Bies van Ede. Bies van Ede weet heel goed wat de doelgroep van het leesboek aan zou kunnen.
Op bol.com staat dat de doelgroep groep 6 en 7 is (lagere school).
Ik kan overigens wel begrijpen dat kinderen een te erg verouderd boek qua taalgebruik niet graag lezen. Voor ons zijn de jaren 30 van vorige eeuw net iets korter geleden en woorden als hansopje of kastelein gebruikten onze grootouders nog wel. Ik heb ooit getracht Het verdriet van België te lezen. Nu ga ik best wel prat op mijn woordenschat, maar als ik in drie bladzijden vijf woorden moet opzoeken gaat bij mij de lol er wel af.
Ik heb boven ‘Kruistocht in spijkerbroek’ liggen. Gekregen van mijn vader. Ik kan me bijna niet voorstellen dat een dergelijk boek aangepast zou worden. Natuurlijk is taal aan verandering onderhevig, dat begrijp ik. Maar geef me in zo’n geval maar de oude versie.
Maelle schreef op 08-08-2021 om 20:05:
[..]
Overigens vind ik wat je schrijft wel treurig. Boeken die decennia geleden geschreven zijn voor tieners zijn nu voor deze doelgroep te moeilijk. Dan is er ergens toch iets enorm fout gegaan in het leesonderwijs en leesvermogen van tieners. Dat zinnen van toen nu als te complex worden gezien is erg treurig. Je zou toch mogen hopen dat hedendaagse tieners net zo goed kunnen lezen als hun leeftijdsgenoten uit de jaren 60. Als dat niet het geval is dan moet er echt wat veranderen in het onderwijs.
Vergeet niet dat de leerlingen die toen goed konden lezen, dat dat de leerlingen waren die na de lagere school naar de HBS gingen. Er werd geen moeite gedaan om leerlingen die toch naar de huishoudschool gingen om daar heel veel moeite en energie in te stoppen om die goed leesonderwijs te geven.
Er is ook veel onderzoek gedaan naar wat begrijpelijk is. Zinnen van meer dan 25 woorden zijn niet meer te begrijpen voor de normale mens. Dat was in de jaren 60 misschien ook wel zo, maar daar hield men geen rekening mee. En geen leerling durfde in die tijd te zeggen dat hij iets niet snapte.
Ginevra schreef op 08-08-2021 om 18:43:
Tja, van mij mag je blij zijn met het huidige leesbeleid.
Persoonlijk heb ik niet het idee dat het erg succesvol is. Niet qua leesvaardigheid van jongeren, noch qua leesplezier.
Je vergroot het leesplezier in elk geval niet als een tekst niet aansluit bij de taal- en belevingswereld van de doelgroep (groep 6-7).
Idris schreef op 08-08-2021 om 21:36:
[..]
Zinnen van meer dan 25 woorden zijn niet meer te begrijpen voor de normale mens. Dat was in de jaren 60 misschien ook wel zo, maar daar hield men geen rekening mee. En geen leerling durfde in die tijd te zeggen dat hij iets niet snapte.
Ik had hier nog nooit van gehoord en een snelle Google-actie laat mij verbijsterd achter:
“Zinslengte – tot 25 woorden (taalniveau C1)
Een zinslengte tot 25 woorden is geen probleem voor ongeveer tien procent van de bevolking. Deze mensen lezen zonder moeite complexe teksten met lange zinnen, zoals hieronder uit een artikel over het klonen van honden.
De eerste stap bij het klonen van honden is dat je een volwassen huidcel neemt, in dit geval van de donorhond die je kloont. Uit die cel wordt de kern met DNA van het dier ‘opgezogen’ en geïnjecteerd in een lege eicel van een draagmoeder. Die eicel is gestript van al het erfelijk materiaal en krijgt dus een nieuwe kern met alleen DNA van de originele hond
Zinslengte – meer dan 25 woorden (taalniveau C2)
Mensen die geen moeite hebben met een gemiddelde zinslengte van 25 woorden zijn relatief zeldzaam. Ongeveer vijf procent van de bevolking wordt gerekend tot dit taalniveau. Deze groep begrijpt alle teksten, hoe abstract ze ook zijn.”
Bron: https://www.schrijfvis.nl/zinslengte/
Rose85 schreef op 08-08-2021 om 21:35:
Ik heb boven ‘Kruistocht in spijkerbroek’ liggen. Gekregen van mijn vader. Ik kan me bijna niet voorstellen dat een dergelijk boek aangepast zou worden. Natuurlijk is taal aan verandering onderhevig, dat begrijp ik. Maar geef me in zo’n geval maar de oude versie.
Ik heb een tijdje geleden Kruistocht in Spijkerbroek herlezen. Wat me vooral opvalt is dat het boek wat trager is dan de huidige generatie jeugdboeken. Maar Kruistocht in Spijkerbroek is nog heel goed te lezen, ook voor de jeugd van nu.
Wednesday schreef op 08-08-2021 om 21:40:
[..]
Ik had hier nog nooit van gehoord en een snelle Google-actie laat mij verbijsterd achter:
“Zinslengte – tot 25 woorden (taalniveau C1)Een zinslengte tot 25 woorden is geen probleem voor ongeveer tien procent van de bevolking. Deze mensen lezen zonder moeite complexe teksten met lange zinnen, zoals hieronder uit een artikel over het klonen van honden.
De eerste stap bij het klonen van honden is dat je een volwassen huidcel neemt, in dit geval van de donorhond die je kloont. Uit die cel wordt de kern met DNA van het dier ‘opgezogen’ en geïnjecteerd in een lege eicel van een draagmoeder. Die eicel is gestript van al het erfelijk materiaal en krijgt dus een nieuwe kern met alleen DNA van de originele hond
Zinslengte – meer dan 25 woorden (taalniveau C2)
Mensen die geen moeite hebben met een gemiddelde zinslengte van 25 woorden zijn relatief zeldzaam. Ongeveer vijf procent van de bevolking wordt gerekend tot dit taalniveau. Deze groep begrijpt alle teksten, hoe abstract ze ook zijn.”
Ha, snel gevonden. Ik heb een taalkundige achtergrond en ik wist wel dat zinnen van 25 woorden of meer voor de meeste mensen niet te begrijpen zijn. Dat het zelfs 95% is, wist ik niet.
Idris schreef op 08-08-2021 om 21:42:
[..]
Ha, snel gevonden. Ik heb een taalkundige achtergrond en ik wist wel dat zinnen van 25 woorden of meer voor de meeste mensen niet te begrijpen zijn. Dat het zelfs 95% is, wist ik niet.
Ik vind dit echt f*cking shocking. Ik ben er nu over in gesprek met mijn man, een ondernemer met een website en we zijn momenteel de woorden van zijn zinnen aan het tellen. Hoe kán dit?