zoon toont geen initiatief maar lijkt niet ontevreden

troelahoep schreef op 17-05-2023 om 11:26:

[..]

Mja, ergens wel een beetje. Hij heeft wel vrienden maar ik merk wel dat hij opkijkt tegen het leuke vriendengroepje van zijn broertje, die bovendien juist veel initiatief neemt op allerlei gebieden. Leiding lijkt hij zeker nodig te hebben, we proberen al tijden hem zelf dingen te laten regelen, maar dan gebeurt er vrij weinig. Ook als we de stappen van een actieplan doornemen en het voor hem overzichtelijk maken gaat het moeizaam. Ik zou zo graag willen dat hij dingen zelf gaat ondernemen, maar het lijkt wel onvermogen. Hij geeft het ook niet aan als hij een probleem heeft.

Oei, dat vind ik ook apart ja, een soort betaalde vriendschap ofzo. Mijn zoon is verder niet een einzelgänger.

Mijn zoon heeft ook add. Of jouw zoon dat ook heeft, weet ik niet. Dat zou goed kunnen. Heb je je al eens verdiept in add en herken je je zoon erin? Zoja, zou jij dat willen uitsluiten of insluiten? En wat zou hij willen?

Hem helpen bij alle stapjes is een goed idee. Laat ik het zo zeggen: als ouder met een kind met add, weet ik dat ik mijn voorkwab nog regelmatig “uitleen” waar nodig. Soms op verzoek, soms omdat het anders flink mis gaat. Er is steeds een afweging van wat is er nodig en wat laat ik gaan. Van de deksel op je neus, word je niet perse zelfverzekerder. Dat is steeds iets minder nodig (wat het doel is). Dus ik snap dat je dat doet omdat het nodig is. Daarbij klinkt het alsof jouw zoon moeite heeft aan iets te beginnen en mogelijk ook doorzetten en afmaken. Past ook bij add. Dan kan je helpen door met telefoon of kalender in zijn hand te vragen wanneer hij van plan is te beginnen. Zet dat in je telefoon/agenda/smartwatch. Laat hem dat in zijn telefoon als alarm zetten (met een alert iets ervoor (afhankelijk van wat het is een uur, 2 uur of een dag ervóór). JuisT dat “zometeen moet je beginnen aan x” helpt. Je kan hem helpen herinneren en je kan hem vragen of het gelukt is. Is het niet gelukt, boos worden heeft geen zin, probeer te achterhalen waarom het niet lukte. Telefoon was niet opgeladen, was hij aan het gamen of in een ander kamer (hoorde hij het alarm niet) of vond hij alsnog moeilijk om te beginnen? Probeer te achterhalen wat hij nodig heeft. Maar hoe dan ook, laat hem zelf stappen ondernemen want daarmee investeert hij in zijn eigen leercurve.

Mis je ook interne motivatie? 

Ik had het aanvankelijk ook niet echt verwacht, hij is geen klassieke autist. Maar best wel een typische hoogintelligente autist.

Op de lagere school had hij leerproblemen en is hij al eens getest. Daar kwam een divers beeld uit: normale intelligentie (maar uit gesprekken met hem bleek hoge intelligentie, hij had moeite om zijn hoofd bij de testen houden en scoorde daardoor lager), VP-kloof, verbaal veel sterker, motorische problemen, aandachtstekort, automatiseringsproblemen, lichte dyslexie, lichte dyscalculie enz. 

Jaren later dreigde hij vast te lopen op het VWO en is hij nog eens getest door een gespecialiseerd bureau (zelf betaald) en toen kwam er vrijwel precies hetzelfde uit, maar nu met een ASS-diagnose. Hij is toen ook begonnen met Ritalin-achtige medicatie, die bij hem fantastisch helpt. Dat was een boost voor zijn zelfvertrouwen, eindelijk had studeren effect en gingen zijn cijfers omhoog.

Tegenwoordig studeert hij. Hij heeft ook extra begeleiding en een paar aanpassingen op de uni (meer mondelingen, meer tijd, duidelijkere instructies) en hij studeert niet fulltime. Hij woont nog thuis. Hij heeft nog steeds weinig vrienden, maar ze zijn wel leuk en echt zijn type. Het gaat prima zo.

troelahoep schreef op 17-05-2023 om 10:59:

[..]

Wel eens aan gedacht aan add inderdaad. De kenmerken in het lijstje bij hyperactiviteit en impulsiviteit, die zijn niet herkenbaar.

Tegenwoordig spreken ze over  3 soorten adhd waarvan 1 van de 3 soorten de oude add is zeg maar.  Zover ik weet tenminste. Vandaar dat ik adhd zei en niet add.

Herkenbaar. Weet niet of je iets aan mijn verhaal hebt maar ik deel het gewoon.
Hier een zoon met vergelijkbaar profiel, geen diagnose. Op basisschool getest, daar kwam uit: wat kenmerken van ADHD en van ASS maar onvoldoende voor diagnose. Wel grote V/P kloof (als in verbaal rond 130 en performaal rond 95). Laag zelfbeeld. Veel tips gekregen die ons hielpen om te accepteren dat hij veel en lang onze hulp nodig had.

Met veel begeleiding/structuur door ons gymnasium gehaald met een 7,5 gemiddeld op diploma. Daar heeft hij weinig voor hoeven doen. Kennelijk echt heel snel van begrip.
Bijbaantjes hebben wij intensief bij geholpen en het was ook zoeken wat bij hem paste. Nu al een jaar met veel plezier een bijbaan in de zorg.
Sociaal is hij ingebed als hij ingebed is door de structuur (bijv leuke groep vrienden op school, en teamsport gaat ook goed) maar hij kan het niet onderhouden/initiëren. Afspraken buiten school/sport zijn zeer zeldzaam.
Vervolgopleiding kiezen was een drama maar hij wist ook geen tussenjaarplan en wilde ook niet gaan werken dus is toch gaan studeren. Dat werd helemaal niks. Was er ongelukkig, het lukte sociaal niet en haalde geen studiepunten (deed ook niks en daar kwam hij op gymnasium mee weg maar hier met weinig contacturen niet). In maart gestopt.
Nu 4 lange dagen/week aan het werk (combi van de genoemde baan in de zorg en een administratieve baan die hij via via kreeg via ons netwerk). Hij bloeit helemaal op. En moet 3 dagen/week om 7u de deur uit. Het is onvoorstelbaar dat hem dat gewoon blijkt te lukken. Voor school/studie was 8u opstaan al heel moeilijk. Hij voelt zich nuttig, zegt hij.
Sociaal geen contacten behalve op werk en teamsport maar die contacten zijn voor hem genoeg.
Inmiddels ook in selectieprocedure voor een heel ander soort opleiding (veel praktischer). Ik weet niet of hem dat gaat lukken maar hij wil dit zelf en dat is nieuw. We helpen wel bij de administratieve stappen die bij de selectie horen. Anders vergeet hij het of mist mails. Maar wat ook nieuw is, is dat hij die hulp waardeert en zelf ook echt wil.

Ik denk dat hij ADD heeft en/of milde vorm van ASS. Hij wil geen (her)diagnostiek en geen begeleiding.
Ik denk ook dat hij op zijn talenten heel ver kan komen en dat wij redelijk snappen wat er nodig is. Dat zal nog wel even nodig blijven.
Ik heb wel mijn beeld moeten bijstellen. Een meerderjarig niet leerplichtig kind moet het echt zelf gaan doen. Toen dat niet bleek te lukken op de universiteit (hij lag vooral in bed of was aan het gamen, zag er slecht uit en maakte een sombere indruk) was ik echt heel bezorgd. Maar als ik hem nu zie: die komt er wel. Met zijn eigen route.

In zekere zin herken ik dit wel. Ik zou voorzichtig zijn om het te framen als 'passiviteit', want als het dat niet is, is dat niet terecht en ook pijnlijk.
Het zou zomaar gebrek aan overzicht kunnen zijn. Dat hij dingen best wel wil, maar niet weet waar te beginnen. Dan zou ik inzetten op hem op weg helpen, maar het wel zelf laten doen. Verklein de stapjes zodat hij ze wel overziet en zelf kan zetten. Dat geeft ook meer zelfvertrouwen dan wanneer jullie hem alles voor blijven doen. 

Baantje; geef aan dat jullie willen dat hij in de zomervakantie een baantje neemt en dat jullie hem op weg willen helpen dat te regelen. Wat vindt hij leuk? Waar is hij goed in? Zijn daar bijbaantjes in te vinden? Wat moet je daarvoor doen? 
Studie; waar liggen zijn interesses? welke vakken vindt hij leuk op school? Ga bijvoorbeeld samen zoeken naar open dagen van onderwijsinstellingen. Van welke studies zou hij de voorlichting willen bijwonen? En als iets niet zijn ding blijkt, is dat ook duidelijk. Weten wat je niet wil is ook heel waardevol. Samen met vrienden gaan is niet erg, want die vrienden zoeken ook een vervolgopleiding. Je kunt dan samen gaan, maar wel ieder naar eigen voorlichtingsrondes in het eigen interessegebied. Op de terugweg deel je ervaringen en ziet hij misschien ook dat een ander heel enthousiast is geworden ergens over. 
Dingen als bankapp op de telefoon; als hij aangeeft dat te willen, zeg dan dat hij dat kan installeren en vraag of hij dat zelf kan of daar hulp bij nodig heeft. En indien het tweede, doe het dan stap voor stap samen. Zelf doen op aanwijzing is leerzamer dan 'geef maar hier dan fix ik het even voor je'.

Wees in ieder geval duidelijk in je verwachtingen en maak de stapjes kleiner en overzichtelijker. Ik ben iemand die blokkeert als ik het overzicht verlies. Het is fijn als iemand dat ziet en dan naast me komt staan en me helpt om overzicht te creëren zodat ik zelf weer verder kan. 

To, ik kan me voorstellen dat je voor de zomervakantie ergens terecht wilt met je hulpvraag. Aangezien jeugdpsychiatrie via de Jeugdzorg en dus de gemeente loopt, zou ik daar aankloppen. 

troelahoep schreef op 17-05-2023 om 14:29:

[..]

Wat jij noemt is precies wat we al doen of wat we al gedaan hebben. Maar er komt niks van hem uit. Als je zegt: kom, we gaan eens kijken naar open dagen van universiteiten en hbo-instellingen, dan gebeurt het niet tenzij je hem bij de lurven naar de pc sleept. Want hij is weer vergeten dat we dat zouden doen, of hij heeft er niet zoveel zin in. Het heeft m.i. geen enkele zin als hij niet ietsjepietsje een voorkeur aangeeft, of uit zichzelf aangeeft wat hem leuk lijkt. We kunnen wel het lijstje afgaan en bij alles vragen vind je dit leuk, vind je dat leuk, maar hij moet zelf íets aangeven. Hij gaat braaf mee met een vriend of vriendin naar een open dag hoor, kiest zelf ook andere studievoorlichtingen ter plekke, komt thuis en zegt dan dat hij dat en dat ook wel interessant vond, maar verder niks. Het zijn ook verschrikkelijk uiteenlopende dingen die hij wel leuk vindt, maar er is niets waar hij bijzondere belangstelling voor heeft. De profielkeuze was ook al erg interessant, er kwam geen voorkeur uit de uitvoerige interessetest die hij moest doen in de derde , alles nagenoeg 25%.

In het geval van de bankapp, hij installeert hem nog niet zelf op de telefoon als je erbij staat. De noodzaak dat hij het zelf moet doen, zelfs in stapjes met hulp erbij, komt niet bij hem binnen. En als het dan niet gebeurt en hij dus geen app heeft, is blijkbaar niet erg genoeg. Het is geen depressieve jongen ofzo, sterker nog, hij maakt best een blije indruk.

Dat is wel heel lastig. Je kunt inderdaad niet zelf een studie voor hem kiezen en dat hij dan zegt 'ja ik zit hier omdat mijn moeder me heeft aangemeld'.

Mijn vader kan soms heel dwingend zijn en in zekere zin is dat misschien wel goed voor me geweest. Maar hij is ook degene die mijn gebrek aan overzicht vaak duidde als passief en lui. 

Ik zou misschien overwegen om hardere deadlines te stellen;
- datum x gaan we naar universiteit y kijken; voor die en die dag wil ik van jou weten welke studies je wil bezoeken.
- je gaat niet heel de zomer thuis zitten; eind volgende week heb je minimaal drie sollicitaties de deur uit gedaan
- je gaat nu/vanavond na het eten een app installeren/zorgtoeslag aanvragen (als hij 18 wordt)/inschrijven voor een studie/... 

Het heeft op dit moment blijkbaar geen last van zichzelf. En dat klopt ook, want hij zit nu in 5vwo, dus het is ook nog geen probleem als hij niet weet wat hij wil studeren. En geen bankapp op de telefoon is niet onoverkomelijk. En geen bijbaan hebben ook niet. 

Kun jij je zorgen hierover met hem bespreken? Niet op verwijtende toon, maar wel aangeven dat je bepaalde moeilijkheden bij hem merkt.

troelahoep schreef op 17-05-2023 om 14:13:

[..]

Onze zoon is zogezegd wel een beetje een nerd, wat introvert, heeft niet bijzonder veel vrienden, maar verder..... hij heeft altijd een goed gevoel voor humor gehad en als je doorvraagt over vriendschappen of klasgenoten (vertelt hij uit zichzelf nooit over) dan lijkt hij wel goed te weten hoe de verhoudingen in de groep in elkaar steken. Het is ook geen type dat niet van drukte houdt, een bepaalde structuur aanhoudt etc.

Verder haalt hij heel wisselende cijfers op het vwo. Als er geen leerwerk bij komt kijken of hij heeft het toevallig wel goed geleerd dan haalt hij zomaar een 9, maar het zijn vaker onvoldoendes, soms ook doordat hij de toets niet af kreeg.

Jouw zoon lijkt enorm op de mijne 🙂

Geen 2 autisten zijn hetzelfde. De meeste mensen met ASS zijn bv. minder goed in taal en uitdrukkingen, mijn zoon is er juist heel goed in. Humor en inzicht in onderlinge verhoudingen heeft hij ook volop. Als ik me niet zo goed voel, is hij de eerste die het opmerkt, me een knuffel geeft en vraagt of hij een kop thee voor me zal maken (dat laatste kan aangeleerd zijn, maar is wel fijn). Opstartproblemen bij ASS zijn bekend, en bij hem ook erg aanwezig. Hij wil tot in detail weten wat er van hem verwacht wordt, anders kan hij niet beginnen.

Nog wat typisch: na een drukke of spannende dag (weg geweest, presentatie of tentamen gehad) zie ik hem een dag vrijwel niet, dan moet hij lang bijkomen. Op een feestje doet hij een uurtje sociaal en gezellig, daarna is zijn energie op en zoekt hij een stil hoekje op of gaat hij weg. Dan is hij echt heel moe.

 Mensen met autisme raken snel overprikkeld, mijn zoon kan bv. al in paniek raken als hij in de supermarkt iets niet kan vinden. Hij draagt soms een koptelefoon om drukte buiten te sluiten. Tegelijkertijd verdraagt hij ook geen onderprikkeling, dus hij kijkt vaak naar ontzettend drukke youtube-filmpjes, waar ik na 10 seconden al stapelgek van word. Heel raar voor mij.

Het valt me op dat de zoon van Trijsje kennelijk gemotiveerd raakt omdat hij zich nuttig voelt. Vind ik trouwens erg begrijpelijk. Zou zoiets voor jouw zoon ook kunnen gelden, Troelahoep? Dat kan wel helpen bij de keuze van werk of opleiding

troelahoep schreef op 17-05-2023 om 11:10:

[..]

Omdat een afspraak niet eerder mogelijk is dan in de zomervakantie en ik liefst op kortere termijn wat advies zou willen. En ik wil niet de vakantieplannen omgooien voor een afspraak waarvan ik nog niet echt een idee heb of het wat gaat uithalen.

Het kan toch allebei? En waarschijnlijk kun je echt wel na de vakantie plannen. Zo ja, dan heeft hij die afspraak maar. Zo nee, dan komt er iemand anders eerder aan de beurt.

En je weet nog geen eens wat er met hem is. Misschien helpt het wel met een verdere diagnose of hulp waar je wel moet zijn. 🤷‍♀️