Artsen moeten obesitas eens serieus gaan nemen
Artsen moeten obesitas eens serieus gaan nemen
Ellen de Visser
14 procent van de Nederlanders heeft obesitas en dat percentage stijgt. Volgens hoogleraar Liesbeth van Rossum kan het tij pas gekeerd worden als patiënten beter advies krijgen dan 'minder eten en meer bewegen'.
Als hoogleraar obesitas hamert Liesbeth van Rossum al jaren op het belang van een rigoureuze aanpak van de volksziekte overgewicht. Er was een coronapandemie voor nodig om haar missie urgentie te geven. De helft van de volwassen Nederlanders is te zwaar, 14 procent heeft obesitas - en dat percentage blijft stijgen. Het afgelopen jaar had een meerderheid van de patiënten op de covidafdelingen overgewicht, op de ic waren dat zelfs acht op de tien. Dat betekent niet dat de ziekenhuizen dús vol lagen met patiënten die dat aan zichzelf te wijten hadden, zegt Van Rossum. De vele botte reacties die ze over die patiëntengroep heeft gelezen, wijzen volgens haar op een gebrek aan kennis. 'Overgewicht heeft zo veel biologische en maatschappelijke oorzaken.'
Ze schreef een brandbrief naar het kabinet over het onderwerp. Ze bracht ervoor 65 prominente artsen, wetenschappers en bestuurders bijeen. Er moet, schreven zij, veel meer aandacht komen voor het belang van een gezonde leefstijl. Dit voorjaar sprak ze twee keer het Europees Parlement toe. Covid-19 staat nu in de belangstelling, hield ze de europarlementariërs voor, maar overgewicht vergroot de kans op nog eens ruim 200 andere ziekten. Hart- en vaatziekten en diabetes type 2 zijn de bekendste, maar er zijn ook dertien vormen van kanker die vaker voorkomen bij mensen met overgewicht, net als gewrichtsklachten, reuma, darmziekten, depressies en vruchtbaarheidsproblemen. De kosten voor al die overgewichtgerelateerde ziektegevallen bedragen volgens een recent OESO-rapport ruim 8 procent van het zorgbudget, wat voor Nederland neerkomt op 7 miljard euro per jaar. 'We kunnen ons afvragen of er een lockdown nodig was geweest als die pandemie van overgewicht er niet was geweest', zegt Van Rossum.
Een oplossing? 'Een suikertaks is het eerste waar ik aan denk. Frisdranken klok je zo naar binnen, ze geven weinig verzadiging maar er zitten veel calorieën in. Zo'n veertig landen hebben gesuikerde frisdranken een stuk duurder gemaakt en daar is de consumptie flink gedaald. Of dat in die landen ook leidt tot minder mensen met obesitas is nog niet duidelijk. Maar minder suikerinname is voor iedereen gezond.
(bron: de Volkskrant, artikel was nog langer, maar dan wordt het te veel leeswerk)
Peiling
Obesitas en overgewicht moeten actiever worden bestreden door artsen en politiek ingrijpen
MelMel schreef op 02-11-2021 om 09:52:
Titel van het topic is dat artsen obesitas eens serieus moeten gaan nemen.
Maar de strekking van Van Rossums verhaal was dat "serieus nemen" inhoudt dat overgewicht een veel complexer probleem is dan 'minder patat en meer sporten'. En dat het tijd wordt dat artsen dat erkennen, omdat zich een obesitascrisis aan het ontwikkelen is en die los je niet op met de standaardriedel.
Dat jij geen tijd hebt om met elke patient precies uit te zoeken wat er aan de hand is, neem ik best van je aan. Maar het helpt wel als je die inzichten in het achterhoofd houdt in je communicatie naar de patiënt toe.
Ginevra schreef op 03-11-2021 om 15:27:
[..]
...
En wat jij hier doet, daar protesteert zij dus met klém tegen. Precies dat oordeel van: dikke mensen zijn dus mensen die patat en pizza eten. Nee dus! Zij beschrijft hoe ze getroffen is door zoveel mensen in haar praktijk die gezonder leven dan zijzelf, die keihard hun best doen om af te vallen, sporten en gezond eten, en tóch overgewicht hebben.
...
Hier wil ik toch even op reageren, want dat doe ik dus niet en dat wil ik met klem benadrukken. Je beschuldigt mij van een nare uitspraak die ik niet heb gedaan en ook nooit zou doen. Ik heb nergens geschreven dat mensen dik zijn omdat ze patat en pizza eten. Dat vind ik overigens ook niet en daar oordeel ik ook niet over.
Wat ik wel schrijf, en daar sta ik volledig achter, is dat ik niet begrijp waarom een gezonde maaltijd maken moeilijker zou zijn dan een patatje frituren of een pizza opwarmen.
Duufje schreef op 03-11-2021 om 16:08:
[..]
Ik heb nergens geschreven dat mensen dik zijn omdat ze patat en pizza eten. Dat vind ik overigens ook niet en daar oordeel ik ook niet over.
Duufje, je schrijft:
"Kom op zeg, waar is de eigen verantwoordelijkheid gebleven? (...) Maar de goede keuzes kan een ander niet voor je maken."
en
" ik vind het vooral gemakkelijk excuses zoeken."
en
"En waarom zou het kopen van een appel lastiger zijn dan het kopen van een zak chips of reep chocolade. Ja, daar heb je soms discipline voor nodig."
en
"dat ik niet begrijp waarom een gezonde maaltijd maken moeilijker zou zijn dan een patatje frituren of een pizza opwarmen."
Met die eerste twee uitspraken zeg je toch behoorlijk expliciet dat mensen verantwoordelijk zijn voor hun eigen keuzes, en dat je veel van wat gezegd wordt in dit topic smoesjes vindt.
En met de andere twee uitspraken leg je toch wel heel sterk de link met ongezonde keuzes, namelijk dat je nou eenmaal discipline nodig hebt om een appel te kopen ipv chips, en dat je even makkelijk zelf kunt koken in plaats van patat en pizza.
Als je dat doet in een topic over obesitas en dan beweert dat je niet oordeelt over het eten van andere mensen, en dat je ze heus niet beschuldigt van patat en pizza eten, vind ik dat een beetje goedkoop.
Kom op, waar komen die opmerkingen over chips en chocola en patat en pizza anders vandaan? Hoe moeten we ze dan uitleggen?
Ginevra schreef op 03-11-2021 om 15:27:
[..]
Heb je het grote interview met Liesbeth van Rossum gelezen? Of het podcastinterview met haar geluisterd in Gezond Gesprek, waarin ze hetzelfde verkondigt?
Van Rossum is internist-endocrinoloog en hoogleraar obesitas. En zelf slank en sportief. Ik zeg het er maar even bij, dat ze dus uit redelijk onverdachte hoek is.
En wat jij hier doet, daar protesteert zij dus met klém tegen. Precies dat oordeel van: dikke mensen zijn dus mensen die patat en pizza eten. Nee dus! Zij beschrijft hoe ze getroffen is door zoveel mensen in haar praktijk die gezonder leven dan zijzelf, die keihard hun best doen om af te vallen, sporten en gezond eten, en tóch overgewicht hebben.
Ze noemt het voorbeeld van een man die 35 kilo afviel toen hij stopte met corticosteroidencreme te gebruiken. Creme dus, waarvan de meeste artsen denken dat ze nauwelijks systemische bij-effecten hebben. En nu denk je "ja maar dat is zeldzaam". Bij haar obesitasgroep gaat het om de helft van de patienten, dat ze lokale corticosteroiden gebruiken.
Ze noemt hoe het lichaam voorgoed ontregeld raakt na afvallen, waardoor het inderdáád zo is dat afgeslankte mensen de rest van hun leven veel strenger moeten dieten dan mensen die nooit dik zijn geweest. Het verhaal van "ik kom al aan van één koekje" blijkt voor die mensen gewoon de waarheid te zijn.
En nou is overgewicht voor veel mensen inderdaad een kwestie van teveel calorieen, maar niet van pizza en patat. Van Rossum betoogt juist dat het veel complexer is dan dat. En met "serieus nemen" bedoelt ze níet "strenger de les lezen" maar juist meer oog hebben voor ándere factoren dan dat eeuwige pizza-en-patat. Omdat genoeg dikkerds dagelijks vers en gezond eten.
Het is jammer dat een topic als dit binnen de kortste keren verzandt in micro-discussies over wortels vs gevulde koek of "ja maar mijn buurvrouw is 15 kilo afgevallen toen ze stopte met snoepen dus als zij het kan kan een ander het ook". Dat was helemaal niet de strekking van het artikel.
Heel goed! Waar was je gister? 
Dan had ik me niet hoeven te laten verleiden tot een koek-wortel discussie. Jij legt heel goed uit wat ik probeerde te zeggen en waar ik zwaar in faalde. 😬
er.is.maar.1.Pino schreef op 03-11-2021 om 10:34:
[..]
Dank je DanGun! Ik was er natuurlijk niet bij in de klas, maar ik denk dat het zeker te maken heeft met de gevoeligheid van mijn kind. Na het eerste schoolontbijt wilde ze weken geen chocopasta eten. Oké, dacht ik eerst, maar toen kwamen de vragen en zag ik haar worstelen met (denk ik) haar perfectionisme. Het ebde weer weg, maar nu hangen er overal posters op school met hoeveel suiker er in bepaalde dranken zit en begint de worsteling opnieuw. Nu wil ze alleen nog maar water drinken. Ze lijkt vooral bang te zijn om het fout te doen (dat gedrag zie ik ook op andere gebieden) maar ze neemt “de lagere lat” van mij niet makkelijk aan - en als ze dat doet dan is het om mij te plezieren en niet voor zichzelf. Dus ik vind het inderdaad wel een dingetje worden zo langzamerhand. Zal het er in ieder geval weer eens met de (nieuwe) juf over hebben. Dat heb ik n.a.v. het schoolontbijt al gedaan en de toenmalige juf reageerde verbaasd dat de boodschap zo was overgekomen bij mijn kind.
ach wat sneu.
Dat is lastig inderdaad. Ik snap eerlijk gezegd het nut van die posters ook niet helemaal. Het maakt angstig in plaats van een gezonde relatie met voedsel te creëren.
Littledragon schreef op 03-11-2021 om 17:03:
[..]
ach wat sneu.
Dat is lastig inderdaad. Ik snap eerlijk gezegd het nut van die posters ook niet helemaal. Het maakt angstig in plaats van een gezonde relatie met voedsel te creëren.
Het is ook wel erg moeilijk om het goed te doen. Als je geen voorlichting geeft leren ze het niet, als je wel voorlichting geeft krijgen ze misschien het gevoel dat ze het niet goed doen.
Ik weet ook niet hoe het wel moet hoor. Mijn oudste vraagt tijdens het eten regelmatig of iets gezond is. Wat moet ik zeggen? Alleen rauwe groente zijn zowat nog gezond. In fruit zit teveel suiker, volkorenbrood is een koolhydraatbom met de hongerklop tot gevolg, noten bevatten veel calorieën en vlees is helemaal slecht. Als je tenminste moet geloven wat erover gezegd en geschreven wordt.
Duiveninhetnieuws schreef op 03-11-2021 om 17:24:
[..]
Het is ook wel erg moeilijk om het goed te doen. Als je geen voorlichting geeft leren ze het niet, als je wel voorlichting geeft krijgen ze misschien het gevoel dat ze het niet goed doen.
Het ís ook moeilijk. Zowel inhoudelijk (wat is nu gezond, is suiker de duivel of toch juist vet etc) als in de aanpak van voorlichting.
De boodschap "alles met mate" is genuanceerd en daardoor moeilijk over te brengen. Sommige kinderen willen ook graag een glashelder welles-nietes antwoord; het is gezond of het is ongezond. En de werkelijkheid is nou eenmaal complexer, zeker als je wil uitleggen dat fruit gezond is maar met mate (hoeveel dan?) en dat je ook best af en toe iets snoeperigs mag maar dan met veel mindere mate dan het fruit.
Misschien dat het voor sommige kinderen uit te leggen is met een analogie ("een uurtje zwemmen is gezond, maar de hele dag en nacht zwemmen is ongezond") maar het ei van columbus heb ik ook niet.
Duiveninhetnieuws schreef op 03-11-2021 om 17:24:
[..]
Het is ook wel erg moeilijk om het goed te doen. Als je geen voorlichting geeft leren ze het niet, als je wel voorlichting geeft krijgen ze misschien het gevoel dat ze het niet goed doen.
Ik weet ook niet hoe het wel moet hoor. Mijn oudste vraagt tijdens het eten regelmatig of iets gezond is. Wat moet ik zeggen? Alleen rauwe groente zijn zowat nog gezond. In fruit zit teveel suiker, volkorenbrood is een koolhydraatbom met de hongerklop tot gevolg, noten bevatten veel calorieën en vlees is helemaal slecht. Als je tenminste moet geloven wat erover gezegd en geschreven wordt.
Het is ook lastig. Ik denk dat goede voorlichting over voedsel op scholen echt wel nodig en nuttig is. Ik vind alleen dat posters ophangen met het aantal calorieën in frisdrank niet onder goede voorlichting valt.
Ook de discussie over welk voedsel gezond of ongezond is lijkt me niet nuttig. Dat valt nl. sec niet zo makkelijk te zeggen.
Een goede balans zoeken, weten welke bouwstenen je lichaam nodig heeft, waar komt voedsel vandaan, hoe wordt het be- en verwerkt, aanleren dat een boterham met chocopasta echt niet slecht hoeft te zijn en dat 10 boterhammen met chocopasta dat wel kunnen zijn, wat doet beweging met je behoefte aan voedsel, wat zijn bepaalde aandoeningen en hoe beïnvloeden die je voedselbehoefte, wat zijn eetstoornissen, hoe werkt dat, aangeven dat lichaamsgewicht niet altijd een indicator is van gezond/ongezond etc.
Er moet ook aandacht komen voor andere zaken die overgewicht in de hand (zouden kunnen?) werken dan alleen letten op eten en beweging, zoals slaapgebrek (te laat naar bed, geluidsoverlast), teveel uren kunstlicht, verwarming schijnt invloed te hebben (geen deken over 's nachts schijnt te helpen, maar dan slaap ik ook slechter...), hormoon verstorende stoffen (medicijnen, plastics), stress, en wie weet waar we nog niet aan gedacht hebben.
Auwereel schreef op 07-11-2021 om 11:25:
Er moet ook aandacht komen voor andere zaken die overgewicht in de hand (zouden kunnen?) werken dan alleen letten op eten en beweging, zoals slaapgebrek, teveel uren kunstlicht, verwarming schijnt invloed te hebben (geen deken over 's nachts schijnt te helpen, maar dan slaap ik ook slechter...), hormoon verstorende stoffen (medicijnen, plastics), stress, en wie weet waar we nog niet aan gedacht hebben.
Wat bedoel je met geen deken over? Ik moet juist altijd iets over me heen hebben liggen, zelfs als 't warm is.
Maar idd slaapgebrek is slecht voor de lijn. Dankzij m'n antidepressiva slaap ik nu wel 'n uurtje of 8 per nacht en ik lig 10-11 uur in bed in totaal dus ik pak mijn rust. Dat is zeker wel helpend idd.
Duiveninhetnieuws schreef op 03-11-2021 om 17:24:
[..]
Het is ook wel erg moeilijk om het goed te doen. Als je geen voorlichting geeft leren ze het niet, als je wel voorlichting geeft krijgen ze misschien het gevoel dat ze het niet goed doen.
Ik weet ook niet hoe het wel moet hoor. Mijn oudste vraagt tijdens het eten regelmatig of iets gezond is. Wat moet ik zeggen? Alleen rauwe groente zijn zowat nog gezond. In fruit zit teveel suiker, volkorenbrood is een koolhydraatbom met de hongerklop tot gevolg, noten bevatten veel calorieën en vlees is helemaal slecht. Als je tenminste moet geloven wat erover gezegd en geschreven wordt.
Rauwe groente zijn ook niet heel gezond om structureel te eten want die verteren bijna niet en leveren niet de energie die opgroeiende pubers nodig hebben.
Vind het wel ver gaan dat ze op scholen voedingswijzes indoctrineren. Als puber had ik daar evengoed wel schijt aan gehad. Thuis kreeg ik gezonde voeding en snoep met mate. Dus als puber ben ik losgegaan op chips, snaai en snacks (nog naast m'n 8 boterhammen van thuis die ik gewoon op at). Maar toen kon ik ook als 'n bootwerker eten zonder aan te komen. Ik was toen mager en had behoefte aan heel veel koolhydraten. Jammer dat je stofwisseling als je volwassen wordt opeens verandert.
Niet bij elke jongere is de stofwisseling dat ze kunnen eten wat ze willen. Dat schijnt (naast genetische aanleg) ook nog voor sommigen te maken te hebben met het geboortegewicht.
https://nl.medical-diag.com/2432-low-birthweight-and-obesity-link-new-clue-found-in-brain
Als door (bijvoorbeeld) roken tijdens de zwangerschap de effectiviteit van de placenta afneemt, kan dit ook gebeuren.
redbulletje schreef op 07-11-2021 om 11:28:
[..]
Wat bedoel je met geen deken over? Ik moet juist altijd iets over me heen hebben liggen, zelfs als 't warm is.
Maar idd slaapgebrek is slecht voor de lijn. Dankzij m'n antidepressiva slaap ik nu wel 'n uurtje of 8 per nacht en ik lig 10-11 uur in bed in totaal dus ik pak mijn rust. Dat is zeker wel helpend idd.
Een deken die dunner is zodat je metabolisme steviger aan de gang moet om je warm te houden. Maar als ik rillend wakker word, slaap ik niet best en dat is ook funest.
Hetzelfde als zou aangetoond worden dat je aankomt van antidepressiva, maar je zonder antidepressiva niet goed slaapt, wat is dan jet beste? Goed slapen heeft voorrang denk ik.
Auwereel schreef op 07-11-2021 om 11:59:
[..]
Een deken die dunner is zodat je metabolisme steviger aan de gang moet om je warm te houden. Maar als ik rillend wakker word, slaap ik niet best en dat is ook funest.
Hetzelfde als zou aangetoond worden dat je aankomt van antidepressiva, maar je zonder antidepressiva niet goed slaapt, wat is dan jet beste? Goed slapen heeft voorrang denk ik.
Oh dat lijkt me niet bevorderlijk voor m'n nachtrust om het koud te hebben in bed. De slaapkamer hou ik wel koud, maar ik heb nu wel een fleece deken over m'n dekbed liggen.
Sommige antidepressiva hebben idd negatieve invloed op de stofwisseling. Hetgeen ik slik heeft dat effect gelukkig niet.
Ik snap ook niet waarom obesitas zo weinig serieus lijkt te hebben genomen. De oorzaak ligt mijns insziens in dat veel kant-en-klaar voeding te goedkoop is. Een zak chips kost bijna niks en is eenvoudiger te consumeren dan een (stevige) boterham of een bord thaise curry met rijst.