‘crèches hebben hbo’ers nodig’?
"Van onze verslaggeefster Maud Effting
Gepubliceerd op 13 oktober 2009 - De Volkskrant
AMSTERDAM - Kinderdagverblijven in Nederland zouden meer hbo’ers moeten aannemen. Daarmee zou de kwaliteit van de kinderopvang (waarvoor een mbo-opleiding volstaat) kunnen toenemen. Dat zegt hoogleraar kinderopvang Louis Tavecchio van de UvA. Hij publiceerde dit voorjaar samen met collega-hoogleraar Marianne Riksen-Walraven een onderzoek naar de kwaliteit van de Nederlandse crèches. Daaruit bleek dat kinderdagverblijven het weliswaar goed doen op het gebied van emotionele ondersteuning, maar dat ze tekortschieten in het stimuleren van de cognitieve en de sociale ontwikkeling bij kinderen. (...) ‘In de Scandinavische landen werken er veel meer hbo’ers in de kinderopvang’, zegt Tavecchio. ‘Maar in Nederland hebben we dat blijkbaar niet over voor de opvoeding van onze kinderen. Terwijl kinderen daar gemiddeld toch tweeënhalve dag in de week doorbrengen.’ In die landen wordt de crèche ook meer gezien als een meerwaarde voor het kind, zegt hij. ‘Daar zouden wij ook naartoe moeten. Wij zien het hier vaak als tweede keus.’ (...)"
In de 'peiling van de dag'kunnen lezers stemmen of ze het eens zijn de de titel, en een toelichting geven. De meeste oneens-stemmers geven een toelichting. Dan zie je hoe vreselijk de vooroordelen zijn over gebruikmakers van kinderopvang ("dumpen hun kinderen") en dat 'het toch van de gekke is om een opleiding te moeten hebben om kinderen op te voeden', ik citeer: "Andres koos: Oneens - Daarvoor volg je toch niet een opleiding op dat niveau. Het stimuleren van de cognitieve en sociale ontwikkeling is bovendien een taak van de ouders. (...) jd koos: Oneens- Omgang met kinderen is een roeping, geen studie. (...) Doekle Kip koos: Oneens - Zo moeilijk is het echt niet om een kind op te vangen!"
En zo gaat het maar door. Nu kun je denken dat dit mensen zijn die zelf geen jonge kinderen (meer) hebben, maar ik heb dit soort geluiden ook gehoord in de oudercommissie van het kinderdagverblijf waar ik een tijdje bij zat (tot ruim anderhalf jaar geleden, toen ging jongste naar de basisschool). Wat willen we nou?
De meeste ouders wilden gewoon een lieve surrogaatmoeder op het Kdv, en 'leren is voor later': 'Laat ze maar lekker spelen, als het maar schoon en veilig is. Straks moeten ze toch al zoveel.' Alsof je ontwikkeling, leren, ontdekken en spelen op die leeftijd zo strikt kunt scheiden.
Ik wilde dus meer, maar liep daar echt tegen aan en dan vooral omdat de meeste andere ouders helemaal niets voelden voor een meer ontwikkelingsgerichte pedagogische aanpak. De leidinggevende van het Kdv had het al helemaal gehad met die ouders die het inhoudelijk allemaal wel best vonden maar zich wel heel druk maakten over een beetje zand op de gang. Dat waren er natuurlijk ook maar een paar, maar toch vraag ik me af hoeveel draagvlak zo'n uitspraak n.a.v. dit onderzoek heeft.
Dolgraag
Ik zou dolgraag hbo-ers gezien hebben. Tegelijkertijd wil ik niet dat mijn kinderen eindeloos (en daardoor eenzijdig) gestimuleerd worden.
In de bso hebben wij veel werkzoekende hbo-ers die tijdelijk genoegen nemen met werk als pedagogisch medewerker. Daar heb ik heel veel van geprofiteerd als ouder. Ze observeren de kinderen op een andere manier en bieden ontzettend goed activiteiten aan die afgestemd zijn op de kinderen. Het is een bso zonder extra cursussen of clubjes voor de kinderen, maar ze zien gewoon heel goed of een kind beter even kan tekenen of met rust gelaten moet worden. De mbo-ers zijn wat meer rigide, en bieden dingen aan omdat ze in het programma staan.
Ik vind het eerlijk gezegd nogal he, dat woord mag ik niet gebruiken van mijn moeder om geen hbo-ers te willen. Het slaat nergens op.
Wat is meer
Ik doe thuis heel veel met de kinderen, maar waarom zou ik dat niet ook van een Kdv verwachten? Daar zaten ze ook 2, later 3 dagen per week. Te niksen. Ik kreeg ze mooi wel thuis met een hele hoop ongerichte energie die allemaal nog in hun lijfjes gierde, daas van het vrije spel van 10 kindjes die door elkaar hadden gerend en geschreeuwd. Ik bedoel niet dat de kinderen steeds gestimuleerd worden, maar dat er structuur in de groep is en hun ontwikkeling goed wordt bijgehouden en leuk gestimuleerd.
Er waren wel een paar heel goede MBO-ers op het Kdv, maar de meeste meiden wilden het zichzelf gewoon niet moeilijk maken (aldus leidinggevende). Dus: op de bank zitten, de kinderen de hele dag vrij laten spelen (met fietsjes crossen of in de poppen- of blokkenhoek of ronddolen) en een keer per week een activiteit met z'n allen waarbij driekwart van het werkje al was voorgeknutseld door de leidsters, want 'anders leek het nergens naar'. Ook waren ze verder lang niet altijd zo lief en zorgzaam en pedagogisch verantwoord, maar kattig tegen kinderen die een huildagje hadden of cynisch en ze bespraken echt voortdurend allerlei privedingen tijdens het werk: ze praatten veel minder over wat ze op dat moment bij de kinderen zagen dan wat ze gisteravond op TV hadden gezien. Misschien is dat bij HBO-ers niet anders, dat weet ik niet, of trekt de sector een bepaald slag mensen die weinig uitdaging zoeken. En trouwens, op de peuterspeelzaal kunnen ze het ook, dat is een heel ontwikkelingsgerichte speelplek waar ook vooral MBO-ers werken.
Ik kwam vaak overdag even BV geven, het Kdv was om de hoek van mijn toenmalige werk, dus ik heb wel wat meegekregen van de dagelijkse praktijk op een Kdv. Gelukkig was een van de vaste leidsters van de groep waar mijn beide kinderen op zaten, heel actief en heel goed - en 'toevallig' HBO-er (opleiding creatieve therapie). Zij heeft me eens toevertrouwd dat ze vaak commentaar van haar collega's kreeg dat ze zich teveel uitsloofde, en dat mensen het dan ook van hun gingen verwachten.
Mijn ervaring
was dat mbo-leidsters wat ze zagen meteen kleurden. Mijn zoontje wendde zich van een leidster af maar speelde wel met vriendjes. Wat zegt ze:"hij maakt geen contact met volwassenen, hij moet in therapie". Wat had ze moeten zeggen:"hij maakt geen contact met mij, ik weet niet of het aan hem ligt of aan mij".
Blijkt later dat ze overspannen is en zich aan mijn zoontje opdringt (loopt zijn 'cirkel' in, dat vindt hij niet prettig). Zoonlief maakte heel veel contact andere volwassenen, alleen niet met deze leidster.
Ja, daar heb je dus niets aan. Het geeft ook een heel naar gevoel omdat je je kind aan zo iemand toevertrouwt en maar beperkt mogelijkheden hebt om dat te veranderen. Dezelfde crecheorganisatie had ook nog een tijd twee groepen samengevoegd waardoor mijn zoon 5 leidsters in 2 dagen versleet in het gezelschap van meer dan 20 andere kinderen. Hij was toen net 2 en dat heeft hem echt geschaad.
Andere kant van de medaille: mijn oudste is een novemberkind en we stonden voor de vraag lang of kort kleuteren. Een hbo-bsoleidster heeft me toen heel goed kunnen helpen omdat ze mij kon vertellen hoe hij zich gedroeg op de groep en wat zij dacht dat dat betekende voor zijn schoolcarriere. Perfect! Echt heel veel aan gehad, een extra paar ogen.
Mijn mening
Helaas is mijn ervaring, en niet alleen de mijne (er bestaan overal in het land werkgroepen bestaande uit mensen uit het werkveld en docenten van opleidingen) dat het nivo van de MBO-3 leidster drastisch is gedaald.
De opleiding van een leidster die net haar diploma in haar zak heeft is nogal lager van nivo dan de opleiding die haar collega's 15 jaar geleden genoten. Er is veel minder theoretische kennis, daarnaast worden er veel lagere eisen aan stages gesteld.
Juist die oudere leidsters zie je in peuterspeelzalen, de jongere in de kinderdagverblijven.
Ik snap het bericht dat Groene Specht hier plaatst, dus echt helemaal.
Ja ja
dus als hbo-ers over het algemeen meer vaardigheden hebben op dit terrein is dat toch geen reden om liever geen mbo-ers te willen?
Ik heb niets tegen individuele leidsters met een mbo-opleiding, in tegendeel. Alleen is mijn ervaring dat hbo-leidsters meer in huis hebben - én dat mijn kinderen daar baat bij hebben gehad.
Het lijkt wel in dit draadje alsof een voorkeur voor een hoger opleidingsniveau meteen een afwijzing van alle mensen met een lagere opleiding zou zijn. Maar zo is het helemaal niet bedoeld.
Lijkt bijna een soort 'maaiveld'-verhaal.
Opleiding en verwachting
Ja, ik heb ook gehoord dat de opleiding Leidster Kinderopvang (SPW3) tegenwoordig veel minimaler is dan een paar jaar geleden. Dus dat het observeren nauwelijks nog wordt geleerd, en zaken als zelfreflectie al helemaal niet aan de orde komen. Ik weet niet waarom daar zo in is geschrapt, de opleiding zelf is niet korter geworden.
Maar ik heb toch nog steeds ergens het gevoel dat het niet aan de opleiding alleen ligt. Juist doordat we ook van een peuterspeelzaal gebruik maakten en daar zagen hoe het ook kon. Daar hadden de leidsters duidelijk meer verstand van spelen dan de meesten op het Kdv.
Ik had in mijn 7 jaar klantenervaring veel meer een probleem met de steeds sterker overheersende cultuur van niksigheid, lamlendigheid, een gebrek aan pedagogische interesse, van je het zo makkelijk mogelijk maken op het werk. Dat de leidinggevende daar ook op stukliep was wat mij betreft tekenend. Zij zag door de enorme kwantitatieve uitbreidingsdrift van de opvangorganisaties, het niveau van nieuw aangenomen leidsters kelderen en bovendien dat leidsters en stagiaires elkaar meesleepten in het vormen van zo'n arbeidscultuur waarin zij zelf centraal stonden en niet het kind (zoals in die pedagogische beleidsplannen altijd werd gesteld). De leidinggevende stak ongelooflijk veel tijd in het opkrikken van de arbeidsmoraal van het team, maar het verloop (door zwangerschappen en locatie-uitbreidingen) was niet bij te benen. Bovendien kwam van het management ook niet veel inhoudelijke ondersteuning, daar werd vooral de ene kostenbesparende maatregel na de ander verordonneerd. Maar op papier stond het allemaal fantastisch verantwoord geformuleerd.
Universitair
Hier in Portugal zijn de hoofdleidsters zelfs universitair opgeleid. Nou gaat het natuurlijk wel om een specifiek beroep, dus in de praktijk komt het neer op een gedegen HBO opleiding en ik was daar heel blij mee. Op elke groep kinderen (allemaal uit hetzelfde kalenderjaar) zijn er steeds twee hulpleidsters van ongeveer MBO niveau en een hoofdleidster met een aanzienlijk hogere opleiding. Die deed dan vooral de ontwikkelingsgerichte actiteiten en de hulpleidsters richten zich meer op verzorging en begeleiding. Ik ben het helemaal eens met Groene Specht dat er best meer mag gebeuren dan vrij spelen en surrogaatmoeder zijn.
Het is al weer even geleden, maar mijn kinderen deden projecten over beroepen, dieren, feestdagen, lokale geschiedenis enz. nog voordat ze kleuters waren. Natuurlijk allemaal op hun eigen niveau, maar ze hebben er veel van meegekregen. Zolang het leuk en speels blijft, lijkt me dat geen probleem.
Gerichte uitdaging op een geschikt niveau werkte prima in onze situatie en onze kinderen hebben op een leuke manier heel veel geleerd op hun Portuguese KDV. Ik denk dat hun woordenschat veel kleiner geweest zou zijn met minder goed opgeleide leidsters en die Portugese woordenschat konden ze in dit geval echt niet van hun ouders thuis meekrijgen.
Lusitaantje
Ik ben zelf een hbo-leidster
en ik moet zeggen dat ik ook een verschil zie tussen mbo collega's en hbo collega's. Hbo collega's kijken over het algemeen toch wat breder dan mbo'ers. Net even verder kijken dan alleen je eigen toko, je eerste indruk en niet meteen de makkelijkste weg kiezen.
Maaaaar daarnaast is er ook een bepaalde mentaliteit die sommige mensen wel bezitten en anderen niet en die je geschikt maken voor een bepaald beroep. En dat is wel weer ongeacht opleiding. Als ik hierboven lees over leidsters die alleen maar op de bank zitten en de kinderen de hele dag rond laten rennen, hebben ze gewoon het verkeerde beroep gekozen. Daar kan ik me echt gruwelijk aan ergeren.
Inderdaad groene specht
Ook ik zie heel duidelijk dat hbo-ers vaak veel meer in hun mars hebben en op een hoger niveau functioneren.
Maar dat wil niet zeggen dat mbo-ers het altijd slechter doen. Ook daar zitten hele goede en lieve leidsters bij.
Ook bij ons zijn de hbo-ers geen blijvertjes. Het is een tijdelijke baan omdat ze op zoek zijn naar een baan op hbo-niveau.
Groeten JOER.
Opleiding
Zelf ben ik groepsleidster,al enige jaren niet meer werkzaam.Ik heb een mbo opleiding(mdgoaw)maar ik schrik enorm van de kwaliteit die ik om me heen zie.Naar mijn idee is de opleiding erg achteruit gegaan,maar is ook het werkveld veranderd,meer administratieve taken,meer kinderen in een groep enz.
Maar inderdaad ik vind het tenenkrommend hoe er geobserveerd wordt en wat ik hoor wat leidsters uitkramen.
Maar ook de activiteiten en de sociale begeleiding vind ik beneden pijl.
Dan zou ik inderdaad zeggen,dan maar hbo,maar wat zonde dat de opleiding zo achter uit is gegaan.
Kwaliteit
klopt rosalinde v/d kwaliteit.
De "jonkies" die er nu met diploma vandaan komen zijn op bepaalde punten idd niet sterk.
vanaf jan 2010 gaat dan ook het examen veranderen en wordt er competentie gericht gekeken.Wel zal er hoogstwaarschijnlijk een soort overgangsregeling gaan komen.
Mensen die in 2010 gaan beginnen,worden gelijk competentie gericht opgeleid.
Deze info kreeg ik,omdat ik SPW 3 diff kinderopvang/klasseassistent wil gaan volgen en wij daar een info avond over hadden afgelopen donderdag.
Fijn
Fijn dat ze de opleiding gaan verbeteren.
En leuk dat je de opleiding gaat doen,veel succes ermee!
Zelf werken
Ik zou graag zelf willen gaan werken in de kinderopvang
Heb me verdiept in de diploma's die gevraagd worden en ik heb een zv diploma (ziekenverzorgende,tegenwoordig verzorgende niv 3 genoemd) en dat is een mbo diploma.
Volgens de CAO Kinderopvang een diploma voldoende voor de functie van groepsleidster.
Maar de levenservaring van een 45 jarige en moeder van drie zoons zijn toch minstens net zoveel waard? Of zie ik dat verkeerd.
Ik heb voldoende algemene kennis van bv psychologie wat minder van pedagogiek (daarin geen opleiding gehad)maar volgens mij wordt dit volop gecompenseerd door mijn (levens)ervaring.
Ben benieuwd hoe jullie als 'ouders' hier tegen aan kijken.
Ben wel geschrokken van dit draadje zeker als ik lees over desinteresse ed van de leidsters, ik had toch een ander beeld van de kinderopvang.
Wil beginnen als oproep kracht kan ik eens rondkijken overal.
Nelly
Ziekenverzorgster
Nelly, ik vind het zelf onvoorstelbaar, maar het klopt, het is waar, dat een ziekenverzorgster gekwalificeerd is om als ped. medewerker te werken in de kinderopvang.
Een ziekenverzorgster leert niets over de ontwikkeling van kinderen, niets over opvoeden van kinderen in een groep, niets over groepsprocessen, niets over aktiviteiten die passen bij de ontwikkelingsfase, niets over professioneel omgaan met de ouders van heel jonge kinderen.
Ik ben zelf ziekenverzorgster geweest, en heb later de MBO opleiding inrichtingswerk gedaan. Dit was al een veel beter passende opleiding voor het werken in de kinderopvang, maar vrij algemeen en breed.
Levenservaring en het grootbrengen van 3 kinderen geeft je op een bepaald vlak natuurlijk een voorsprong op jonge meiden die net van de opleiding komen, maar om daarmee te zeggen dat je gelijk staat aan een goed opgeleide leidster, nee, echt niet. Daar komen echt heel andere dingen bij kijken dan bij het opvoeden van eigen kinderen.
Regels
Waar komt het vandaan dat mensen met een niet relevante (daar hoort mijn opleiding als zv'er zeker bij) toch vermeld staan als voldoende opgeleid om in een kdv te werken?
Is dit wegens gebrek aan personeel?
Of is de opleiding gewoon nog te 'jong' waardoor er nog niet genoeg mensen zijn met de passende opleiding?
Ik ga binnenkort eens informeren wat de mogelijkheden zijn voor bij/omscholing.Hoop dat dat nog kan met mijn 45 jaar 
Ben het met Minet zeker eens dat ik niet gekwalificeerd ben voor werken in een kdv, onderschat het werk zeker niet.
Maar de sector doet zichzelf wel te kort als ze een hele lijst hebben met opleidingen die gelijk zouden staan aan groepleidster.
Staat in de cao kinderopvang
In de CAO Kinderopvang van juni 2009 staat de hele lijst genoemd, zie pagina 77 en verder van deze link: http://www.kinderopvang.nl/upload/127656_8820_1245398297462-CAOKINDEROPVANG0910definitief160609.pdf
Wat vooral opvalt is de reeks uit lijst c): "Hieronder worden de beroepsopleidingen vermeld waarvan door partijen bij de CAO Kinderopvang is bepaald dat een reeds behaald diploma ook kwalificeert voor de functie van pedagogisch medewerker." Dat varieert van MBO-opleidingen A-verpleegkundige, akte kleuterleidster (kleuters zitten niet op een Kdv), agogisch werk, maatschappelijk werk, cultureel werk en kinderbescherming A en B. Bij de lijst HBO-opleidingen onder c) staat nog een hele trits opleidingen genoemd uit vooral de welzijnssector. Dan denk ik dat die leidsters vooral heel goed met de ouders van peuters kunnen práten, maar geen kaas hebben gegeten van activiteiten begeleiden met een groep peuters zelf.
Zoals ik het lees heeft de branche zelf bepaald dat dit soort opleidingen ook geschikte werknemers aflevert. Tot mijn schrik heb ìk zelfs een geschikte opleiding.
Maar terug naar de draadaanvang. De huidige opleiding SPW-3/leidster KV (m.i. toch de leverancier van de grote groep huidige leidsters) is blijkbaar afgegeleden. Waarom is dat? En ik zou denken dat er dan dringend bijscholing moet komen voor de meiden die de afgelopen jaren zijn afgestudeerd. Dat lijkt me dan beter dan de (misschien te gemakkelijke) oplossing van de hoogleraren Tavecchio en Riksen om HBO-ers in te willen zetten. Ze hebben in hun onderzoek niet goed gezien dat het niveauverlies van de MBO-leidsteropleiding de oorzaak van die mindere kwaliteit is. Of zie ik het verkeerd?
Ik denk toch mbo
Als ik naar mijn KDV kijk zijn daar alleen maar MBO leidsters, ik ben daar zeer over te spreken: een goede mix tussen oud en jong en ervaren en minder ervaren. Bij ons op het KDV wordt met een voorschools programma gewerkt, daar zit ook een methodiek aan vast hoe de kindjes te benaderen, namelijk individueel, postief en kijken vanuit het kind. Ik kan duidelijk merken dat de leidsters daar in geschoold zijn: als een kindje niet mee wil doen, hoeft dat niet mag het iets anders kiezen. Kinderen worden op positieve wijze gecorrigeerd: bijv: als je iets niet leuk vindt zeg je: nee dat wil ik niet, ipv dat leidsters alleen maar zeggen tegen een kind dat slaat nee niet doen.
Verder ben ik zelf HBO geschool, SPH en ik zou absoluut niet op een kdv/bso willen werken: veel te saai! Als leidinggevende prima, maar niet als leidster. Wat betreft dat je op de HBO alleen maar leert praten met kinderen, wat iemand zei. Dat klopt ook niet: ik zeg zelf altijd dat ik kleuters voor gevordenen heb gedaan: veel knippen en plakken en drama en leren voor een groep te staan en te begeleiden in theorie om het tijdens stage in praktijk te brengen. Daarnaast natuurlijk ook gesprekstechnieken en pscyhologie en psychiatrie, maar het was redelijk 50/50 verdeeld. Ik heb zelfs leren voorlezen in de les!
De uitdaging ligt voor een HBO geschoolde veel meer in jeugdhulpverlening of psychiatrie. En hier is natuurlijk al gezegd dat veel HBO'ers snel weg gaan naar een meer passende baan, dat is niet voor niets!
Ik denk dat het probleem niet alleen maar in de MBO opleiding zit, maar vooral in het KDV zelf. Er zit nogal verschil in mooi pedagogisch beleid op papier en in de uitvoer op de werkvloer, volgens mij een kwestie van goed personeel werven en scholen als ze eenmaal in dienst zijn.
Greetz
Andere opleidingen vooral voor bso nuttig
Ik weet niet welk niveau onze leidsters op het KDV hebben, ik vermoed geen van alle meer dan MBO. Maar een flink deel (zeker de helft, 3 van de 6) werkt al 10 jaar op dat KDV en naar volle tevredenheid van alle ouders. Op de BSO hebben we 2 oudere leidsters, waarvan 1 in ieder geval ooit kleuterleidster geweest is, en moeder van een gezin. Haar kinderen zijn de deur uit en ze doet het fantastisch met de BSO-groep. Juist voor de wat oudere kinderen kan een leidster met een andere achtergrond (niet noodzakelijk hoger opgeleid) en meer levenservaring veel toevoegen aan het standaard 'knutselen en buitenspelen'. Ik ben met eerdere schrijfsters eens dat het verzorgen van babies en peuters in een groep wel wat extra kennis (dus opleiding) vereist, maar ik meen ook dat een (voormalig) kleuterleidster of verpleegster daar ook niet zomaar ingezet kan worden.
Marjoleine